Donbass: Kelimelerin Anlamının Değiştiği Bir Savaş

Burak  ŞEN

Yönetmen Sergei Loznitsa genellikle belgesel çekmeyi seven bir yönetmen. Ukrayna’nın politikasına ve geçmişine dair üst üste çektiği kısa metraj/uzun metraj belgesellerle ilgi toplamayı başaran yönetmen 2018’de Donbass ile sahalarda boy gösterdi. Ukrayna’nın doğusundaki Donbass bölgesinde geçen hikâyede bulunan materyaller her ne kadar siyasete dair dursa da dünya etiğine göre doğrunun ve yanlışın farklı bir bakış açısı ile değerlendirilmesi gibi. Öyle ki savaşa “aşk” denmesi, nefrete “sevgi” denmesi gibi şeyler savaşa âşık veya nefrete sevdalı kimselerin genel yanlışın kendileri için mutlak doğru oluşuna bir perspektif kazandırıyor.

Kümülatif Bir Taşlama

Loznitsa’nın filmi en başından ele alış şekli şaşırtıcı ve çekici. Toplumun ileri gidiyormuş gibi gözüksede sadece barbarlığı modernleştirdiği gibi bir okuma sıkıştırması ve ülkelerin, politikanın, askeriyenin savaş karşıtı görüşünün sorgulanması gibi konulara bir yol açıyor.Ama Loznitsa’nın niyetinin iyi mi kötü mü olduğu tartışmaya çok açık. Absür tbir şekilde ele aldığı malzemelerini episodik bir kurguyla diziyor ve en iyi bildiği iş olan belgesel öğretilerini takip ediyor. Toplumun hazırlıklı veya hazırlıksız yakalandığı savaşa dair portrelerini çok iyi aktaran Loznitsa, özellikle finale doğru yer yer fazla gevezeleşiyor ve kontrolü kaçırdığı yerler oluyor.

Bir Öfke Orgazmı

Donbass’ın temellerinde bir öfke, bir şikayet yatıyor ki filmin zaman zaman yorucu bir hal alışı, Rusya’ya yaptığı dokundurmalar Loznitsa’nın kontrolü en çok kaybettiği yerler. Filmin en iyi yanlarından biriside görüntü yönetiminde Oleg Mutu’nun o kasveti ve ağırlığı sindire sindire veren işçiliği. Öyleki Loznitsa ve Mutu işbirliği izlenmesi şaşırtıcı ve çekici, karşı konulamaz biçimde kareleri doğurmuş. Yine de Donbass izleyebileceğiniz en farklı savaş filmlerinden. Ama söylendiği gibi senenin eniyilerinden mi? Tartışılır…