Fantastik Canavarlar Nedir, Ne Değildir?

Egemen ÜREGEN

Tüm zamanların en sevilen ve en çok kazandıran fantastik kurgu eserlerinden Harry Potter serisi 2007’de kitaplarıyla, 2011’de de filmleriyle sona erdiğinde herhalde hiç kimse on yıldan fazla bir süre boyunca Muggle dünyasını birbirine katan bu sihirli dünyanın tatlı bir nostalji olmayı beklemek üzere olduğu yerde kalacağını düşünmemiştir. Son filmin son sahnesi de bitip kapanış jeneriği akmaya başladığı anda, serinin fanatikleri başta olmak üzere hemen herkes bu evrenin bir gün başka başka hikâyelerle geri dönmesinin kaçınılmaz bir durum olduğunu tahmin etmiştir.

Hikâyesiz Kahraman, İçeriği Belirsiz Üçleme

Buna rağmen sanırım hiç kimse bu geri dönüşün, Harry ve arkadaşlarının Hogwarts’ta ders kitabı olarak okudukları kurgusal bir kitap ve bu kitabı yazmış olan kurgusal yazar aracılığıyla olacağını tahmin etmemişti. O kadar ki Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar?’ın üç film halinde sinemaya aktarılacağı açıklandığında en koyu Harry Potter fanları bile şaşırıp kaldı. Zira yazar J.K. Rowling’in seri devam ederken 2001 yılında, beşinci kitap Zümrüdüanka Yoldaşlığı öncesinde, gelirini yardım kuruluşlarına bağışlamak amacıyla araya sıkıştırıp piyasaya sürdüğü bu kısacık kitap hiçbir hikayesi, karakterleri ve olay akışı olmayan, sadece Büyücü Dünyası’ndaki bir takım sevimli ya da korkunç yaratıkları tanıtan esprili ve eğlencelik bir yardımcı kitaptı.

Altıncı film Melez Prens’ten kesilip atılan Lord Voldemort’un prequel hikâyesi, yedinci film Ölüm Yadigârları’ndan kesilip atılan Albus Dumbledore’un hikâyesi gibi spin-off seriler için hazır ve ciddi malzemeler zaten elde varken ya da Hogwarts’ın kurucuları dönemi ile Çapulcular’ın Hogwarts maceraları dönemine dair hikâyelerin yazılması çok daha fazla isteniyorken, Newt Scamander’ın hikâyesiz başvuru kitabına üç film çekilecek olması serinin takipçilerini büyük bir bilinmezlik içinde bıraktı.

Bir Kitap, Kaç Film?

Kitapla aynı adı taşıyan ilk filmin gösterime girmesinden kısa bir süre önce filmlerin sayısının üçten beşe çıkarıldığı açıklandığında ise şaşkınlığın dozu iyice arttı. Harry Potter serisi son kitap Ölüm Yadigârları’nı ikiye bölerek tek bir kitaptan birden fazla film çıkarma geleneğini başlatan seri olduğu için bu duruma hiç de yabancı değildi ama ardından bir çok popüler edebiyat uyarlamasında tamamen ticari sebeplerle gerekli gereksiz uygulanıp tadı kaçırılan bu furyada, tek bir kitaptan üç tane kocaman film çıkartılmaya çalışılan Hobbit üçlemesinin resmen bir faciayla sonuçlanmış olması, bu tür fantastik evrenleri seven kesimlerin yoğurdu artık iyiden iyiye üfleyerek yiyecek olmalarının göstergesi gibiydi. Belki de orijinal serinin büyüsünü yok etmek pahasına çok bölümlü gereksiz bir riske girilmişti ve serinin takipçileri de ilk defa olarak sinema perdesinde tanık olacakları hikâyelere karşı herhangi bir seyirci kadar savunmasız kalmışlardı.

İlk Senaristlik Denemesine Farklı Tepkiler

Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar? dünya çapında 814 milyon dolar gibi azımsanmayacak bir gişe başarısı elde etmesine rağmen son Harry Potter filmlerinin gerisinde kaldı ve bir milyar dolar barajını aşamayan filmlerin sanki başarısız filmlermiş gibi algılanmaya başlandığı günümüzde bekleneni pek de veremeyen, ortalama bir film olarak akıllarda yer etti.

Yazar J.K. Rowling’in ilk senaristlik denemesi olan film aslında hiç de öyle kötü diyemeyeceğimiz gayet keyifli bir film olmasına rağmen bu yazı dizisinin yazılmasına sebep olan birkaç durumdan kaynaklı bir şekilde özellikle Türkiye’de pek de ses getirmedi. Bir kısım seyirci Rowling’in kitap yazarlığıyla film senaristliğini çok iyi ayırt edemediğini ve kitap yazarmışçasına film yazdığını söylerken, diğer bir kesim ise yazarın klasik tarzıyla kotardığı senaryonun, devamında açılıp saçılacak şekilde dikkatlice kurgulandığını söyleyerek desteklerini belirtti. Yine de öyle görünüyor ki film, kitapları okumamış (hatta okumuş olmasına rağmen bazı ayrıntılarını artık unutmuş) seyirciler için kolaylıkla gözden kaçırılabilecek ince detaylarla dolu fazlaca müphem yapısıyla derdini ve ilerisine dair inşa etmeye çalıştığı şeyi yeterince iyi anlatamamış.

Fantastik Canavarlar mı? O da Ne?

Öncelikle film, devamında geldiği ana serinin ve dünyanın en ücra köyündeki çocuğa varana kadar artık herkesin ezbere bildiği o meşhur karakterinin adı Harry Potter’ı taşımıyordu. Kırk bir yıldan beri devam eden Star Wars serisi her yeni filminde bu dev markayla gösterime girerken, Yüzüklerin Efendisi üçlemesi kitapları okumasalar bile filmleri izleyen bütün seyircilerin yine çok iyi bildiği, serinin merkezindeki ırka adını veren kitaptan uyarlanan Hobbit üçlemesiyle devam ederken ya da diğer bütün büyük popüler seriler her yeni filmlerinde herkesin aşina olduğu marka isimleriyle sinemalara gelirken Fantastik Canavarlar, Harry Potter serisini sadece filmlerden takip etmiş olan, kitaplarını bilmeyen seyircilerin sinema salonlarına koşmalarını sağlamak için orijinal seriyle ortak hiçbir kavramsal bağlantı ifade etmeyen gayet alelâde ve yabancı bir isimdi.

Yakın çevremden çok iyi gözlemlediğim için rahatlıkla söyleyebilirim ki, Fantastik Canavarlar diye bir filmin gösterime girdiğinden haberi bile olmayan, olsa da bunun çok sevdikleri serinin öncesinde geçen olayları anlatan bir film olduğunu bilmeyen birçok Harry Potter sever vardı. Film de reklamını ana serinin marka ismini kullanarak değil de yazar J.K. Rowling’in adını kullanarak yapmayı seçtiği için en azından ülkemizdeki gişe rakamlarının Potter filmlerine oranla düşük kalmış olması gayet anlaşılır bir durum. Yazılı ve görsel medyamızda Potter filmleri kadar reklam edilmediği, üstüne uzun uzadıya haberler yapılıp yazılar yazılmadığı da kesin. Yani yapımcılar açısından marka yönetimi anlamında riskli bir karar alındığını, bir nevi kumar oynandığını ve buna rağmen bu kumarın getirisi olan 814 milyon doların aslında oldukça iyi bir rakam olduğunu söylemek mümkün.

Ne Anlatıyor Bu Film?

Öte yandan filmin en büyük sıkıntısı ve istenen etkiyi pek de yaratamamış olmasının en büyük sebebi ise adının vadettiği şeyle izlettiği hikâyenin pek örtüşmemesiydi. Hatta tam olarak ne vadettiğinin gösterime girmeden önce pek bilinmemesiydi. Adı Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar? olan bir filmin, sihirli yaratıklarla ilgili bir kitap yazmaya çalışan başrol karakterinin bir yandan kitabını yazarken bir yandan da diyar diyar gezerek, türlü türlü fantastik yaratığı keşfetmeye çalıştığı sırada başından geçen maceraları anlatmasını bekliyorsunuz değil mi? Hayır, bu film bunu anlatmıyor… Hatta film, adını veren fantastik yaratıklar, onların ne ve nerede olduklarından tamamen başka şeylerle ilgileniyor.