SİNEFİL GÜNLÜĞÜ: Vecher Nakanune Ivana Kupala (1968)

1936 doğumlu Yuri Ilyenko, Stalin’in baskıcı döneminin ardından gelen, Ukrayna’nın önemli isimlerinden biriydi. Sinema kariyerine kameraman olarak başlayan yönetmen, ilk uzun metrajını 1965’te çekti ve 1968 yapımı Vecher Nakanune Ivana Kupala’nın yasaklanmasıyla üç yıl ara verdiği kariyerine 1971 yılında Siyah Benekli Beyaz Kuş ile sarsıcı bir dönüş yaptı. 2. Dünya Savaşında, savaşın yıktığı dünyalara bir bakış atan film tüm dünyada bir başyapıt, kendisinin de en büyük başarısı olarak kabul gördü.

Dönemin Sovyet Rusya’sında daha gösterime girmeden yasaklanan ve yirmi bir yıl yasaklı kalan, 1989’da ilk kez seyirciyle buluşan bu şiirsel film, Nikolai Gogol’un kısa bir öyküsünden uyarlanmıştır. Tamamen masalsı bir dünyada geçen filmde, gerçeküstücü akımın da etkileri görülür. Film, üzerinden geçen uzun yıllarda, sinefiller içinde kulaktan kulağa yayılmıştır.

Piotr, Ukrayna’nın bir köyünde yaşayan fakir bir çiftçi gençtir. Köyün güzel kızı Pidorka’yla birbirlerine aşık olmalarına rağmen, Pidorka’nın babası çiftin evlenmelerine karşıdır. Kızını, zengin bir adamla evlendirmek isteyen baba, gençlerin önünde engel oluşturur.

Piotr, Pidorka’nın bir başkasıyla evleneceği haberini alınca meyhaneye kendini atar ve içkiyle avuntu arar. Derken karşısına Şeytan Bassavruk çıkar ve kendisine bir anlaşma teklif eder. Bassavruk, Ivan Kupala gecesi öncesinde, çok nadir bir çiçek belirdiğini ve Piotr’dan bu çiçeği kendisine getirip, Pidorka’nın bebek yaştaki kardeşini öldürmesi karşılığında, kendisine sonsuz zenginlik ve altın vereceğini vaat eder.

Bassavruk’un teklifi ve içindeki üzüntünün körüklemesiyle Piotr, şeytanın dediğini yapar ve vaat edilen zenginliğe de Pidorka’ya da kavuşur; ama hem kendi hem de Pidorka’nın hayatının bundan sonrası da, hiç bitmeyen bir kabusa dönüşecektir.

Doğu Avrupa sinemasının görsellik konusundaki üstünlüğünün ve küçük bütçelerle ne kadar başarılı işler yapılabileceğinin de önemli örneklerinden olan Vecher Nakanune Ivana Kupala, avangart ve alternatif filmlerden hoşlanan sinefillerin keşfetmesi gereken bir yapım.

https://www.youtube.com/watch?v=vxtx4B34jVY