Your Name: Zamanın Peşinde Koşarken

Rüyalarda buluşuruz

“Birbirlerine yaklaşırlar, şekil alırlar, sarmalanırlar, düğümlenirler, çözülüp koparlar sonra tekrar kavuşurlar. Buna Musubi denir. Yani zaman…” Your Name‘de (Kimi no na wa) geçen bu cümleler sinemanın ve insanlığın zaman ile ilişkisini, zamana dair kafa yoruşunu, zamanın bilinmezliği, ona atfettiğimiz ilahilik, ulviyet ve her şeyi aslında gözler önüne seriyor. Your Name‘de Taki’nin ağzından dökülen bu sözcükler onun aydınlanma anıyla da eşzamanlı. Musubi, filmin bir diğer başkahramanı Mitsuha ve ailesinin yıllardır ördüğü iplerin karşılığı. Aslında bu ip metaforu için de şöyle bir açılım var Japon kültüründe:

Kaderin kırmızı ipliği, Çin mitolojisi kaynaklı olan bir inanıştır. Zamanla tüm Uzak Doğu için bu iplik önemli bir imge haline gelmiştir. Efsanelere göre Evlilik ve Ay Tanrısı olan Yue Xia Lao, birbirlerinin ruh eşi olan insanları, ayak bileklerinden, görünmez kırmızı bir iplikle bağlar, sonunda bu kişiler evlenirmiş. Çin mitolojisindeki ayak bileklerine bağlı olan ip inancı, Japon mitolojisinde kendini serçe parmaklarına bırakmaktadır. İpin serçe parmaklarına bağlı olması açıkçası insan üzerinde daha güzel bir etki yaratıyor. Japon mitolojisine göre Tanrı, ruh eşi ve bir gün evlenecek olan çiftleri, serçe parmaklarından, görünmez kırmızı bir iplikle bağlarmış. Kaderin kırmızı ipi inancında, ipin bağlı olduğu yerler ya da hikayeler değişse de, değişmeyen şey iki insanın kaderini birbirine bağlaması ve asla kopmamasıdır. Hayatın boyunca kaç kişiye âşık olursan ol, ip seni kaderindeki insana, gerçek aşkına götürecektir.*

İşte kader ve kırmızı iplik bağı, duygusal ve detaycı animeleriyle tanıdığımız Makoto Shinkai‘nin son filmi Your Name için çok önemli detaylar içeriyor. Shinkai gelenekten beslenen bir hikâye örgüsü kurarak hem karakterlerini o hikâyenin yapı taşları olarak kullanıyor hem de aslında eşya ile kurulan metafizik bağlantılarla filminin alt metnini zenginleştiriyor.

Mitsuha & Taki

Filmin iki ana kahramanından biri olan Mitsuha, Şinto Japon geleneklerine bağlı, köklü bir aileden geliyor ve yaşadığı kasabanın yüzlerce yıllık ritüellerinin devam ettirilmesini isteyen bir büyükanne ile yaşıyor. Mitsuha, kasabasından çıkmak, oradan kurtulmak ve Tokyo’ya yani büyük şehire gitmek istese de bunu ancak okul bittikten sonra gerçekleştirebileceğinin de farkında. Müthiş doğa görüntüleri ile resmedilen kasaba Itomori, göz alıcı güzellikte bile olsa Mitsuha için sadece elinin kolunun bağlı olduğu bir mekândan öte değil. Burada gelenekten kopmaya çalışan Japon gencinin düşlediği hayatın Tokyo karşılığı olarak konumlanan Taki ise büyük şehirde yaşayan ve günleri harala gürele içinde geçen bir genç. Bu iki gencin fizikî karşılaşmaları mekansal olarak zor iken Mitsuha’nın bir dileğiyle yer değiştirmeleri gerçekleşiyor. Filme gerçeküstü bir yön veren hikâye dönemeci de böylece yaşanıyor. Buraya kadar her şey birbirinin bedenine geçme öyküsü aslında ama iş bu kadarla kalmıyor. Rüyalar yoluyla birbirilerinin yaşadıkları yerleri ziyaret eden ve “bir”e dönüşen bu iki kahramanın arasında devamlı tekrar eden kırmızı iplik motifi, dakikalar ilerledikçe hem mekansal hem de zamansal olarak farklı yerlerde olan Mitsuha ve Taki’nin imkansız aşkının simgesi haline geliyor.

Filmin bundan sonraki gelişmelerini açık etmemek adına yazının bundan sonrasını filmin atmosferine ayıralım.

Görsel bir şölen

Makoto Shinkai, melankolik tatlar alabileceğiniz hikâye tercihlerinin yanında detaylı çizimleri ile öne çıkan bir yönetmen. En ufak ayrıntıyı gözden kaçırmayan yönetmenin filmlerini bir kez izlemek inanın ki detayları görmek ve anlamlandırmak için yeterli değil. Hikâyeye katkılarını anlamlandırmak şöyle dursun, çizimler o kadar gerçekçi ki Shinkai‘nin yarattığı mekân ve kişi tasarımlarını yapay bulmak imkansız.

Önceki filmlerinde olduğu gibi Your Name‘de de görüntülediği Japonya’nın gerçeğinden bir farkı yok gibi. Hatta şuradan gerçek mekanlar ile Shinkai‘nin kaleminden çıkan mekanları karşılaştıran görsellere ulaşabilirsiniz.

Your Name, hem öyküsü hem de anlatım biçimi açısından takdire değer bir anime. Özellikle anime de seviyorsanız mutlaka izlemeniz gereken bir yapım. İşçiliğine, detaycılığına, metnin alt yapısına hayran kalmamak elde değil.

Filmin kendisi gibi güzel olan müziklerinden bir video izleyip kararınızı ona göre de verebilirsiniz:

*https://www.animefantastica.com/kaderin-kirmizi-ipligi