İzlenmesi Gereken Çince Filmler

Çeviri: Birben KARAN

İlk Çin filminin 1905 yılında, Fransa’da sinemanın doğuşundan sadece on yıl sonra çekildiğini biliyor musunuz?

Peki 1920’lere geldiğimizde Çin’in büyük şehirlerinde yüzlerce yapım şirketi kurulmuş olduğunu ve başı çeken liman şehri Şanghay’ın 140’dan fazla şirket ile Çin’in ilk uzun metrajlı filmlerinin ev sahibi olduğunu?

Bunları takiben 30’lar ve 40’larda, her ne kadar Çin halkı uzun süren savaşlar yüzünden yorgun düşse de Çin sineması büyümeye devam etmiş, 50’ler ve devamında Hong Kong ve Tayvan sinemaları ile beslenen anakara Çin sineması, Zhang Yimou ve Chen Kaige gibi beşinci nesil yönetmenler ile 90’larda Avrupa’daki önemli film festivallerinde ödüller kazanmaya başlamıştı artık.

İşte bu zengin sinemadan seyredilmesi gereken 30 zamansız eser:

30- Enter the Dragon (1973) – Hong Kong

Yönetmen: Robert Clouse

Amerikalı bir yönetmenin elinden çıkan bir Amerikan yapımı olmasını karşın, Çin dövüş sanatlarını ve Çin sinemasını -tabii ki Bruce Lee’nin de oyunculuk etkisi ve karizması ile- uluslararası seyirciye ilk taşıyan film.

29- Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000) – Tayvan

Yönetmen: Ang Lee

Seyreden herkesin de aynı fikre katılacağı gibi; çok şiirsel ve estetik bir dövüş sanatları filmi…

28- Two Stage Sisters (1964) – Çin

Yönetmen: Jin Xie

Bu filmin iki versiyonu var; kısa ve daha az politik propaganda içeren versiyonu (ki daha iyi olanıdır) ve daha uzun ve politik nüanslarla dolu olanı. Politik anlam bulanıklığını bir kenara bırakabilirseniz iki kız arkadaş arasında kurulan acı-tatlı kardeş ilişkisini çok hassas ve güzel bir şekilde incelediği görülüyor.

27- A Better Tomorrow (1986) – Hong Kong

Yönetmen: John Woo 

1967 yapımı “Story of a Discharged Prisoner” filminin yeni versiyonu olan bu film, Hong Kong aksiyon sinemasının miladı olarak tanımlanıyor.

26- The One-Armed Swordsman (1967) – Hong Kong

Yönetmen: Chang Cheh

Hem yönetmen Chang Cheh, hem de star oyuncusu Jimmy Wang Hu için bir çıkış filmi. Uzak Doğu dövüş sahneleri ve dramayı perdeye güzel bir harmanla çıkarabilen ve estetik kılıç dövüş sahneleri ile kendisinden sonra gelen filmler için de referans sayılan bir yapım.

25- Infernal Affairs (2002) – Hong Kong

Yönetmen: Andrew Lau & Alan Mak

Klasik iyi polise karşı ruhunu mafyaya satmış kötü polis hikayesi… Ama bu hikayede iyi polis casus kimliği ile mafyaya sızmaya çalışıyor ve kötü polis görevinin başında mafyanın köstebekliğini yapıyor. Film, uluslararası başarısının yanı sıra Martin Scorsese’ye “The Departed” için de ilham vermiştir.

24- The Butterfly Murders (1979) – Hong Kong

Yönetmen: Hark Tsui 

Hong Kong sineması için bir mihenk taşı ve yönetmenine uluslararası ün getiren hikayede; bir gizemi çözmeye çalışan bir gazeteci, bir uzak doğu dövüş sanatları ustasından ve bir kadından yardım almaya karar verir ve bu üçlü ölümcül kelebekler ve siyahlar içinde gizemli bir katil tarafından saldırıya uğrayacakları bir şatoya doğru bir yolculuğa çıkarlar.

23- Seventeen Years (1999) – Çin

Yönetmen: Yuan Zhang

Zıt iki üvey kız kardeş; asi olanı sakin ve akıllı olanı öldürür ve 17 yıl hapis cezası ile kefaretini öder. Peki ama ailesine ve geçmişine geri dönebilecek midir? Bir affetme ve affedilme hikayesi…

22- Street Angel (1937) – Çin

Yönetmen: Muzhi Yuan

Komedi filmleriyle ünlü yönetmen Yuan Muzhi’nin, çoğu sahnesi sıfır diyalog ile ve bir “sessiz film” edasıyla çekilen bu belki de en “ciddi” filminde; iki kız kardeşin Kuzeydoğu Çin’deki savaş yüzünden Şhanghay’a kaçışları ve  geldikleri alt sınıf ve yaşadıkları yokluk yüzünden fuhuşa sürüklenmeleri konu ediliyor.

21- Boat People (1982) – Hong Kong

Yönetmen: Ahh Hui

Filmin politik göndermelerle yüklü bir hikayesi var; Japon bir gazetecinin Vietnam’a komünist rejimin savaş sonrası etkilerini incelemek için yaptığı seyahat ve bu seyahat boyunca ona eşlik eden Vietnamlı kız… Listeyi hazırlayan yazarın tanımı ile; “doğallık ve dramatik trajedi arasındaki paralelliği şiirsel bir şekilde kuran” bir film. Kulağa ilgi çekici geliyor, değil mi?

20- Devils on the Doorstep (2000) – Çin

Yönetmen: Wen Jiang

Bu Çin menşeli kara komedide; Wen Jiang hem yönetmen, hem senarist, hem yapımcı, hem de başrol oyuncusu olarak karşımızda. İki esir Japon askerine bakmak durumunda bırakılan bir Çinli köylü, ilk başta Japon karşıtı gibi görünse de gizliden “Çinliliği” de eleştiren bir film.

19- Black Snow (1990) – Çin

Yönetmen: Fei Xie 

Çin’in o dönemdeki politik değişimini ve bunun sosyal hayata etkilerini irdeleyen bir konu; çalışma kampından çıktıktan sonra hayata tutunmak isterken, geçmişin yine dibe çektiği bir gencin hikayesi.

18- Little Cheung (2000) – Hong Kong

Yönetmen: Fruit Chan

Film, Güney Çinli bir çocuğun (minik Cheung’un) gözünden Hong Kong’un İngiliz yönetiminden devrini konu alıyor.

17- West of the Tracks (2003) – Çin

Yönetmen: Bing Wang

Yine listeyi hazırlayan yazarın gözüyle; Kuzey Doğu Çin’de 9 saatlik Tarkovsky-vari bir yolculuğun özeti olan bir belgesel… İlgilisine 🙂

16- The Blue Kite (1993) – Çin

Yönetmen: Tian Zhuangzhuang

50 ve 60’larda küçük bir çocuğun gözünden Pekin… Tolstoy’un “Savaş ve Barış”ı benzeri, ailenin gelişimini ve zaman içinde evreminini gözler önüne sunan üç bölüme ayrılmış bir film.

15- Raise the Red Lantern (1991) – Çin

Yönetmen: Zhang Yimou

1920’lerde geçen film, Su Tong’un “Wives and Concubines” romanından bir uyarlama. 19 yaşında zengin bir lordun metresi olan bir genç kızın hikayesi.