Yönetmen Koltuğu: Ümit Ünal

1)9 (2002)

“…ama çıt çıkmıyordu, en küçük bir uğultu bile duyulmuyordu. Makine böylesine sessiz çalıştığı için dikkatimizi çekmiyordu…“

Franz Kafka’nın Ceza Sömürgesi’ndeki yukarıdaki alıntısıyla başlayan, Ümit Ünal’ın yönetmenlik kariyerinin ilk adımı olan 9 , dijital kamera ile çekilen tek mekân hatta tek plan filmidir. Neredeyse tamamı sorgu odasında geçen 9, çapraz sorguya tutulan 6 kişinin birbirini tutmayan, zamanla değişip bambaşka bir noktaya taşınan ifadeleri üzerinden ilerliyor. Aynı mahallede yaşayan bu 6 kişinin, mahallenin meczup sakini Kirpi isimli genç kızın bir cinayete kurban gitmesi nedeniyle sorgulanmasını arka fon olarak kullanıyor. Fakat mevzu bir cinayet ve onun polisiye bir tarzda çözülmesi değildir. Mevzu, zamanla mahallenin ve karakterlerin maskelerinin düşmesidir. Sessiz, sakin mahalleden tut da etliye sütlüye karışmayan, kendi halinde olan sakinlerine kadar aslında gizliden gizliye nasıl sırlara vakıf olunduğu çıkar ortaya. İlk intiba ne kadar 6 gibi dursa da aslında 9’dur 6 gibi gördüğümüz. Ya da tam tersi…

Aslında Ünal, mahalleyi bir alegori olarak kullanıyor. Zira milliyetçi genci, tahammül edilemeyen Yahudisi, nefret dolu anne temsili, eski solcusu, gurbetçisi, gizli eşcinseli, gayri meşru çocukları ve daha niceleriyle bir Türkiye panaroması sunar bizlere film. Karşımıza çıkan altı karakterin altısı da mutsuzdur. Keşkeleriyle ömür tüketmiş ya da tüketmektedirler. Ve en önemlisi ne kadar zavallı gözükseler de hiçbiri masum değildir. Belki Kirpi isimli genç kadını öldürmemiş ama ölmesine elbirliğiyle sebep olmuşlardır. Ona olan bakışları, duyarsızlıkları, içten içe besledikleri duygularıyla katletmişlerdir. Dışarıdan gelen ve rahat hareketleri, vurdumduymaz yaşantısı ile ilk andan hedefe oturmuştur Kirpi onların gözünde.

Ünal’ın yönetmen koltuğuna oturduğu bu ilk filmi adeta yıla damgasını vurmuş İstanbul Uluslararası Film Festivali En İyi Film ödülü ve Serra Yılmaz’a En İyi Kadın Oyuncu, Ankara Uluslararası Film Festivali’nde Fikret Kuşkan’a En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Senaryo, En İyi Müzik ödüllerini getiren 9, yerli sinemanın başına gelmiş en iyilerden biri.