Yönetmen Koltuğu: Aki Kaurismäki

1) Toivon tuolla puolen (Umudun Öteki Yüzü) – 2017

Son dönem Suriye iç savaşı nedeniyle mülteci krizinin tüm Avrupa’ya yayılması üzerine Avrupalı yönetmenlerin bunu sinemalarına taşımaları da çok uzun sürmedi. 2016 İtalyan belgesel filmi Fuocoammare, 2017 yapımı Macar filmi Jupiter Holdja yakın zamanda ilk akla gelenler. Böyle bir ortamda Le Havre filmiyle başladığı üçlemesinin adını değiştirerek mülteci üçlemesine yönelen Kaurismäki, Suriyeli bir mülteci üzerinden mültecilik olgusuna kendi tarzında bir bakış sunuyor.

Halepli Khaled (Sherwan Haji) kız kardeşi ile birlikte tüm ailesinin cenazesini kaldırmış, acılı bir savaş mağdurudur. Avrupa’ya kaçarken kız kardeşi ile kaybeden Khaled’in tek amacı onu tekrar bulmak olur. Tesadüf eseri yolu Finlandiya’ya düşen karakterimiz hem sığınma talep edecek hem de kardeşini bulma çabalarına ara vermeden devam edecektir.

Fakat bu süreçte Khaled’in yaşadığı trajediden çok Kaurismäki, bizleri ülkesinin bürokrasisine, ikiyüzlü, riyakâr tarafını izlemeye ortak eder. Ülkesine sığınan mülteciyi savaşın hunharca devam ettiği Halep’e tekrar göndermekte sakınca görmeyen, üstelik bunu utanmazca dayanaklandıran, her türlü sahteliğin, dalaverenin döndüğü devlet sistemini, bu sisteme inancı kalmamış devletin çalışanlarını gözler önüne büyük bir zevkle serer özellikle bu filminde Kaurismäki. Sadece devlet yapısıyla da kalmaz yabancılara nefretle yaklaşan ırkçı Finlandiyalıları da hedefine almaktan geri durmaz.

Kendi ülkesini bu ve bunun gibi birçok açıdan yerden yere vuran Kaurismäki, mülteci karakterini ise fazlasıyla karizmatik, cool bir şekilde perdeye yansıtır. Hatta ilk tanıştığımız andan itibaren perdede hem görünüş hem de akıl, karakter anlamında devleşmesini sağlayan bir yol izler. Öyle ki bir yanda cenazesini kaldırdığı Finlandiya adaleti, bürokrasisi bir yanda da umudu hep diri tutan adeta yeniden doğumu, yeni bir başlangıcı temsil eden mülteciler arz-ı endam eder karşımızda. Neredeyse her filminde olduğu gibi yine sonunda umudun hep var olduğunu haykıran Toivon tuolla puolen, bu yıl Berlinale’de ona En İyi Yönetmen ödülünü de kazandırdı Kaurismäki’ye.

Filmin detaylı eleştirisine buradan ulaşabilirsiniz.