Yönetmen Koltuğu: Jean-Pierre Melville

Fransız sinemasının yapı taşlarından Melville

20 Ekim 1917’de doğan Jean-Pierre Melville 2 Ağustos 1973’te ölene değin on dört film yönetti, sekiz filmde de rol aldı. Melville’in soy adı aslında kimseye yabancı gelmemeli çünkü o Melville adını yazar Herman Melville’den esinlenerek kullandı. Adının yanına büyük bir yazarı ekleyen Yahudi asıllı Fransız yönetmen, filmlerinin senaryolarını kaleme alarak aslında ne denli güçlü bir yazarlık yönü olduğunu da gösterdi bizlere.

Sadece yönetmen olmak bana yetmiyordu. Her şeyi yapmak istiyordum. Her şeyine el attığım bir film çekmeyi çok seviyorum: fotoğraf, müzik, dekor… Bütün Fransız yönetmenler arasında, teknik anlamda en iyi olan bendim. Yapımcılıktan yönetmenliğe geçmiş kişileri bir kenarı koyarsak, şüphesiz, bir kameradan en iyi şekilde yararlanan tek kişiydim.* diyen Melville, 1955’te Bob le Flambeur adlı filmini çektikten sonra, Jenner stüdyolarını satın aldı ve 1967 yılında mekan yanıp elden gidene kadar kendi stüdyosunda çalıştı.

Sevenlerinin yere göğe sığdıramadığı Jean-Pierre Melville filmleri temelde ikiye ayrılıyor. Kendi kişisel tarihinde de önemli rol oynayan ve ilk filminde ele aldığı 2. Dünya Savaşı teması, sonrasında bir başyapıtla döneceği bir izlek Melville için. Ancak biz onu daha çok geri planda ne ile beslenirse beslensin temelde “suç filmleri” janrı içinde değerlendirilecek filmleriyle tanıyoruz. Dolayısıyla “erkek dünyası”nın hâkim olduğu bir sinemasal atmosfer yaratımıyla Melville, birçok sinemaseveri ve dahi yönetmeni, senaristi etkisi altına alan filmleriyle kendine bir marka değeri yaratıyor.

Suç dünyasının efendisi

Melville filmi izleyen kişi bilir ki onun karakterleri yalnız gezer. Arkadaşları olsa da kendi başınadırlar. Hep sakladıkları bir şeyler vardır. Üzerlerine geçirdikleri trençkotları, ellerinden eksik olmayan silahları, aksesuarlarını tamamlayan şapkaları ile bir Melville erkeğini uzaktan da olsa tanırsınız. O bu dünyayı ve karakterlerini şöyle anlatıyor: